Zasadziłem ją w ogrodzie ze względu na jej właściwości oraz na jej możliwości w rozrastaniu się. Jest to roślina okrywowa, którą można zastąpić trawnik i spokojnie po niej deptać, bez obawy że ją zniszczymy. Rozrasta się szybko i rośnie zarówno w pełnym słońcu jak i w zacienionych miejscach. Nie wymaga żadnej pielęgnacji, dajmy jej rosnąć i ewentualnie podlewajmy podczas suszy. Ulubiona roślina dla każdego faceta, zasdź i zaponnij
Polecam na trawniki, aby ograniczyć wzrost trawy, np pod oknami, przy krzaczkach owocowych, tam gdzie niezbyt wygodnie się kosi. Tojeść sama ograniczy wzrost trawska. Ozdobnie na skalniaki można wrzucić. Posiada właściwości wykrztuśne, antyseptyczne i odtruwające.
https://rozanski.li/722/lysimachia-numm ... rozeslana/
Rodzaj tojeść – Lysimachia należy do rodziny pierwiosnkowatych – Primulaceae. W Polsce jest kilka gatunków tojeści, w tym 5 można stosować w lecznictwie:
tojeść rozesłana – Lysimachia nummulaaria Linne, pokrojem przypomina kurzyślad, lecz kwiaty ma żółte; rośnie w lasach, nad brzegami rzek, lubi gleby wilgotne i podmokłe; roślina płożąca się, zakorzeniająca w węzłach: ulistnienie równoległe (naprzeciwległe); liście krótkoogonkowe, okrągławe, czerwono kropkowane, krótkoogonkowe, w nasadzie sercowate, na szczycie zaokrąglone; kwiaty wyrastają z kątów liści, na długich szypułkach, po przekwitnięciu odgiętych ku dołowi; ząbki kielicha sercowojajowate, zaostrzone; płatki korony zaostrzone, żółte; kwiaty w gardzieli nrunatno-gruczołowato kropkowane; owocem jest torebka, pękająca klapami. Kwitnie od maja do lipca;
tojeść gajowa – Lysimachia nemorum L. – tojeść gajowa ma pędy wznoszące się, nagie, liście zaostrzone, jajowate, siedzące, jest rzadka w Polsce, w lasach, w wilgotnych miejscach.
tojeść pospolita – Lysimachia vulgaris L. – dorasta do 100 cm, łodyga wyprostowana, 4-kanciasta, w górze omszona, dołem naga, pojedyńcza, w górnej części rozgałęziona; wytwarza kłącze; liście w okółkach i ustawione naprzeciwlegle, jajowate lub podługowato-lancetowate, czarno kropkowane, zaostrzone; kwiaty zebrane w wiechowaty kwiatostan, żółte; działki kielicha lancetowate, zaostrzone, orzęsione brunatno; płatki korony jajowate; owocem jest torebka. Rośnie nad brzegami wód. Kwitnie od czerwca do sierpnia;
Lysimachia punctata L. – tojeść kropkowana – o łodydze owłosionej w całości, dorastającej do 120 cm wys.; liście przy brzegu kropkowane. Rośnie przy ciekach wodnych, w górach i na pogórzu; spotkałem ją w Krośnie. Pokrojem przypomina tojeść pospolitą, lecz ma kwiaty większe i łodygę owłosioną. Kwitnie od lipca do sierpnia.
Lysimachia thyrsiflora L. – tojeść bukietowa – dorasta do 70 cm wys., liście lancetowate, łodyga pajęczynowato owłosiona, brunatna; kwiaty drobne, złożone w grona. Kwitnie od maja do sierpnia. Rozpowszechniona na niżu.
lysimachia_nemorum [1600x1200] lysimachia_nemorum_L [1600x1200] lysimachia [1600x1200]
Lysimachia nemorum L., Brzezówka koło Tarnowca, czerwiec 2009 r.
Tojeść zbierałem w latach 90, potem zaprzestałem. Obecnie wróciłem do tego surowca. Uważam go za wartościowy. Pod względem fitochemicznym tojeśc jest ziołem saponinowo-flawonoidowym, podobnie jak pierwiosnek i kurzyślad.
Ziele – Herba Lysimachiae wybranego gatunku najlepiej zbierać w początkach i w czasie kwitnienia, choć również w fazie owocowania nie traci swoich właściwości. Ziele trzeba suszyć w cieniu.
Z ziela sporządza się napar – Infusum Lysimachiae (1 łyżka na szklankę wrzącej wody lub mleka, najlepiej osłodzić sokiem lub miodem) o działaniu typowo wykrztuśnym, odtruwającym i antyseptycznym. Napar wartościowy w leczeniu zapalenia oskrzeli, krtani i gardła, przy kaszlu, przeziębieniu, katarze. W XIX wieku był także używany w leczeniu nieżytów przewodu pokarmowego, o czym informuje dr Fr. Oesterlen w 1861 r. Saponiny wspomagają usuwanie szkodliwych metabolitów z ustroju, stąd tojeść była używana w leczeniu reumatyzmu. Napar pić często, ale w małych dawkach, co 2-3 godziny po 50 ml, dziennie do 2 szklanek naparu. Przy reumatyzmie 2 razy dziennie po 100 ml (1 szklanka naparu dziennie), przez 1-2 miesiące; kuracja co kwartał. Okłady z naparu na oczy leczę opuchnięcia wokół powiek, rozjaśniają cienie pod oczami i leczą zapalenie spojówek.
Napar z tojeści korzystnie wpływa na skórę z wypryskami, trądzikiem, łuszczycą, atopowym zapaleniem; dobrze oczyszcza i odkaża skórę, przyśpiesza gojenie ran, a przy tym usuwa stan zapalny. Hamuje rozwój bakterii i drożdżaków.
Tojeść w medycynie ludowej była używana w leczeniu skurczów przewodu pokarmowego, gnilca, biegunki, owrzodzeń i trudno gojących się ran. Roztarte na papkę ziele było przykładane na skórę i bandażowane przy mięśniobólach, stawobólach i reumatyzmie. W użyciu był również wyciąg alkoholowy ze świeżego ziela.
