Nie jestem ratownikiem, mogłem coś źle zanotować lub zrozumieć (prosze o uwagi).
Taka instrukcja może się przydac w sumie każdemu
Ratownictwo taktyczne - TCCC
Pierwsza pomoc jest obowiązkowa.
Minimum, to zadzwonić na pogotowie – 112 (to jedyny sensowny numer, bo 999, 998 i 997 transferują i tak do 112) W mieście od 100 tys. mieszkańców, karetka dojeżdża w max. 8 minut w priorytecie i 30 minut w sytuacji mniej pilnej.
W sytuacji ratowania życia, możemy niszczyć cudzą własność w celu pozyskania środków ratowniczych (apteczka, defibrylator).
Możemy również złożyć wniosek do wojewody o zwrot kosztów użytych środków lub zniszczonych przedmiotów w toku pierwszej pomocy.
Ratownik-amator ma zakaz:
1. Rozcinania skóry (wyjątek - adrenalina - dostępna strzykawka na receptę u każdego lekarza, data przydatności pół roku po wyjęciu z lodówki)
2. Podawania leków
Wytyczne ERC (European Resuscitation Council)
C.A.B.C.
C - control massive bleeding (krwotok - wykrwawienie od 40 sekund do kilku minut)
A - airways (drożność dróg oddechowych)
B - breathing (oddychanie - 4 minuty bezdechu początkują nieodwracalne zmiany)
C - circulation (puls - trudno sprawdzić, sprawdzenie tego jest opcjonalne)
Wytyczne TCCC (Tactical Combat Casualty Care)
M.A.R.C.H.E.
M - massive bleeding (krwotok)
A – airways (drogi oddechowe)
R – respiration (oddychanie)
C – circulation (krążenie)
H – hypothermia (wychłodzenie)
E – evacuation (ewakuacja z miejsca zagrożenia)
Kolejność działań:
1. Zabezpieczanie miejsca zdarzenia – sprawdzenie czy nie ma wokół nas niebezpieczeństwa. Poszkodowana osoba pod wpływem, sama jest zagrożeniem dla ratownika.
Przy wypadku na strzelnicy, STOP – ROZŁADUJ, rozładowujemy swoja broń, broń poszkodowanego.
Przy wypadku samochodowym, kamizelka odblaskowa, trójkąt (ewentualnie raca/lightstick)
2. Ocena stanu świadomości - spytać czy poszkodowany mnie słyszy. W przypadku osób potencjalnie niebezpiecznych: szturchnąć nogą, przydeptać na w miarę odkryte części ciała.
Jeśli nie reaguje, robimy klęk oświadczynowy (zapewnia lepszą mobilność w przypadku agresji, pozwala na ucieczkę) Wytwarzamy bodziec bólowy, wbijając kciuk w mięsień czworoboczny grzbietu (nad obojczykiem).
Jeśli poszkodowany reaguje na głos lub ból, oraz nie widać po nim uszkodzeń kręgosłupa, ustawiamy go w pozycji bocznej ustalonej.
Jednocześnie dzwonimy na 112 w trybie głośnomówiącym (jeśli potrzebujemy instrukcji udzielania pierwszej pomocy, nie widzieliśmy aby ktoś do tej pory wezwał lub zlecamy wezwanie pogotowia wyznaczonej przez nas osobie znajdującej się niedaleko)
Jeśli karetka nie przyjeżdża, stale kontrolujemy jego reakcje, co 20 minut zmieniamy strony pozycji. Kobiety w ciąży muszą być stale ułożone na lewym boku bez nacisku na brzuch.
Jeśli dalej nie reaguje, a nie mamy apteczki (szczelnych rękawiczek), NIE wchodzimy w kontakt z płynami ustrojowymi, nawet jeśli stan poszkodowanego się pogarsza. Możemy tamować krwotok pośrednio butem lub kolanem, dzwoniąc na pogotowie.
W rzeczywistości, jeśli nie byliśmy świadkami wypadku, a ktoś leży w kałuży krwi, najprawdopodobniej się już wykrwawił i nie żyje. W 1-2 minuty, cała krew może wypłynąć.
3. Uciskanie krwotoku - jeśli dostrzegamy krwotok i nieprzytomnego poszkodowanego, trzeba spróbować zatamować ranę jak najszybciej (nawet przed telefonem na 112 - zanim karetka dojedzie, poszkodowany będzie nie do odratowania)
Krwotok kończyny - układamy poszkodowanego płasko na ziemi, docisnąć pięścią lub kolanem (siłą na 20% masy ciała, żeby nie złamać kości).
Najlepszym narzędziem jest opaska zaciskowa (staza taktyczna). Rozcinamy ubranie, zakładamy na gołą skórę ok. 10 cm nad raną lub gdy ran jest wiele / są niewidoczne / amputacja / zmiażdżenie zakładamy najwyżej przy stawie (biodro, kolano, bark, łokieć). Zakręcamy krępulec do oporu. Bandażujemy ranę.
Staza zupełnie odcina dopływ krwi, co może doprowadzić do martwicy po 2 godzinach (= konieczność amputacji). Dlatego ważne jest, aby na opasce zapisać konkretną godzinę założenia stazy taktycznej. Ta informacja pomoże chirurgom podjąć odpowiednie decyzje.
Krwotok połączeń – miejsca połączeń to szyja, pachwiny, pachy. Założenie opaski zaciskowej nie jest możliwe. Aby chwilowo ograniczyć krwotok, musimy docisnąć ranę w stronę kości (kręgi szyjne, miednica, kość ramienna). Następnie lokalizujemy przerwaną tętnicę wyczuwając palcem krew pod ciśnieniem, formujemy przy pomocy początkowej części długiej gazy kulkę o grubości ok. 2 cm, wciskamy w uszkodzoną tętnicę i resztę gazy wciskamy kciukami w ranę, aż zostanie gęsto wypełniona. Na tak upchana ranę nakładamy rulon gazy lub bandażu i dociskamy dłońmi przez 10 minut. Po tym czasie bandażujemy ranę.
Krwotok brzucha, rany klatki piersiowej – tors ma dużą objętość, przez co upychanie rany mija się z celem. W przypadku brzucha jedyną opcją jest dociskanie rany zwiniętą gazą lub opatrunkiem i jak najszybsze dotarcie poszkodowanego na blok operacyjny. W przypadku rany klatki piersiowej, może dojść do przebicia płuca (odma opłucnowa). W takiej sytuacji należy uszczelnić ranę opatrunkiem wentylowym (reguluje ciśnienie) lub okluzyjnym (stabilizuje = nie pogarsza ciśnienia). Te opatrunki mają na sobie mocny klej, wystarczy, że nakleimy je szczelnie na ranę. Jeśli płuco przebite jest na wylot, musimy nakleić po jednym opatrunku na każdą dziurę wlotową i wylotową.
Rany głowy – w przypadku rany głowy z potencjalnym pęknięciem czaszki, nie możemy ściskać rany, żeby nie uszkodzić mózgu. W takiej sytuacji zwijamy gazę w cienki rulon, który zawijamy DOOKOŁA rany, następnie drugą gazą owijamy głowę i okrąg gazy, aby odizolować ranę. Staramy się nie owijać dróg oddechowych ani oczu, aby nie wywołać paniki u poszkodowanego przypadku odzyskania przytomności.
Samobójstwo - najbardziej ryzykowne przy nieudanym samobójstwie bronią palną jest ryzyko uduszenia się krwią. Często kąt strzału jest zbyt ostry, co doprowadza do połamania twarzoczaszki, bez uszkodzenia mózgu. W takiej sytuacji musimy ułożyć niedoszłego samobójcę w pozycji bocznej ustalonej, aby krew nie wpływała do płuc i zabandażować głowę. Przez twarz nie przechodzą tętnice, więc nie ma ryzyka istotnego ryzyka wykrwawienia przed przyjazdem karetki.
Przy udanym samobójstwie, istnieje duże ryzyko ze pocisk po zabiciu samobójcy, poleci z dużą siłą w stronę innych strzelców na stanowiskach obok. W takim wypadku trzeba jak najszybciej – STOP – ROZŁADUJ - kazać wszystkim wyjść z osi strzeleckiej. Jest to zarówno pomocne w uniknięciu traumy u innych strzelców (mogą nie wiedzieć dlaczego konkretnie zajęcia zostały przerwane), jak i pomaga ustalić ile jest rannych (jeśli ktoś został na osi, to znaczy, że potrzebuje pomocy, może być postrzelony).
Rany od noża – rany od noża mogą być mało widoczne i bardzo liczne. W przypadku takiego poszkodowanego musimy przejechać rękoma po każdej powierzchni ciała (zwłaszcza od dołu, gdzie spływa krew) i w miarę każdej części ciała, skontrolować rękawiczki, czy nie ma śladów krwi.
4. Drożność dróg oddechowych i oddychanie – odchylamy głowę poszkodowanego do tyłu, sprawdzamy czy żadne ciało obce nie blokuje dróg oddechowych.
Jeśli drożność tchawicy jest utrudniona przez płyny ustrojowe, musimy ustawić poszkodowanego w bocznej pozycji ustalonej, aby płyny mogły wypłynąć. Jeśli w apteczce posiadamy rurkę donosową i lubrykant, możemy udrożnić drogi oddechowe za jej pomocą. Aby skontrolować oddech kładziemy poszkodowanego na plecach i sprawdzamy przez 10 sekund czy występują 2-3 oddechy. Jeśli tak, kładziemy poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej, która pomoże utrzymać drożność do przyjazdu karetki. Jeśli nie, przystępujemy do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
5. RKO (resuscytacja krążeniowo-oddechowa)
Zdejmujemy/rozcinamy górne ubrania, u kobiet rozcinamy biustonosz (goła skóra umożliwia użycie defibrylatora, a w razie zimna hipotermia konserwuje komórki przed obumieraniem)
Wykonujemy uciski klatki piersiowej oburącz na głębokość ok. 5 cm w okolicy pomiędzy sutkami (precyzja miejsca nie ma większego znaczenia). Naciskamy siłą pleców i masą ciała w tempie 120 uciśnięć na minutę.
Zalecane jest 30 powtórzeń, 2 wdechy i ponawiamy cykl. Natomiast wdechy są opcjonalne, bo we krwi znajduje się całkiem dużo tlenu, nie zaleca się ich robić nieznajomym nie mając profesjonalnej maski wdechowej (ta foliowa z ustnikiem uchodzi za słabej jakości).
Dokonując wdechów, odciągamy głowę do tyłu, zatykamy nos, robimy naturalny wdech, potem wydech w usta poszkodowanego.
Kogoś kto nie oddycha, można de facto traktować jak martwego. To tylko bezwładne ciało, które w trakcie resuscytacji można przypadkiem połamać lub odmrozić, poszkodowany nie poczuje. Mniejsze szkody to wyrządzi, niż brak krążenia.
RKO wykonujemy do momentu kiedy profesjonalny ratownik z karetki potwierdzi, że jest gotowy przejąć pacjenta.
Wyjątki od tej reguły to:
Kończymy kiedy nastąpiło jakieś niebezpieczeństwo.
Kończymy kiedy nie mamy już siły, a nikt w pobliżu nie jest w stanie przejąć czynności.
Kończymy jeśli możemy pobiec po defibrylator (zapewni skuteczniejszą pomoc po umieszczeniu obu elektrod pomiędzy sercem poszkodowanego)
Kończymy gdy poszkodowany reaguje, co oznacza, że wróciło krążenie. Jeśli uprzednio tamowaliśmy krwotoki, sprawdzamy czy opatrunki nadal skutecznie się trzymają.
6. Hipotermia – po długim czasie bez ruchu na mrozie lub wpadnięciu do wody, ciało przechodzi w stan uśpienia w celu oszczędzania kalorii. Bez zadbania o odizolowanie się od zimna lub bez pomocy innych osób, grozi to odmrożeniem części ciała lub śmiercią z wychłodzenia.
Poszkodowanego należy szczelnie owinąć folią termiczną NRC, szczególnie zwracając uwagę na odizolowanie od podłoża, które zabiera znacząco ciepło ciała (strona srebrna czy złota na folii nie ma znaczenia, ale przyjęło się, że złota strona powinna być na wierzchu dla lepszej widoczności np. w śniegu).
Aby szybciej ogrzać poszkodowanego, można zastosować ogrzewacze chemiczne (łamane, żelowe), które umieścimy pod pachami, między nogami czy na klatce (muszą być owinięte w materiał, aby nie doprowadzić do poparzeń!) Z braku ogrzewaczy, można też się do poszkodowanego przytulić, ale ma to sens tylko gdy między ciałami nie ma zbyt grubej warstwy ubrań.
7. Ewakuacja – gdy nie możemy liczyć na przyjazd karetki (np. w warunkach bojowych), musimy sami przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce lub do dostępnego medyka.
Najlepiej złapać poszkodowanego pod pachami za jego przedramię, następnie podnieść go z przysiadu i zarzucić na klatkę piersiową. Jest to możliwe tylko wtedy, kiedy poszkodowany ma przybliżona wagę do ratującego lub mniejszą. Jeśli dostępna jest druga osoba, może złapać poszkodowanego pod kolanami, co pozwali nawet na ewakuację biegnąc.
Wyposażenie apteczki TCCC – apteczka powinna być skompletowana docelowo pod ratowanie siebie, nie innych. Trzeba wybrać te produkty, które nam pasują najlepiej. W apteczce TCCC nie warto mieć mało przydatnych produktów typu plasterki. To apteczka na bardzo poważne urazy, a nie zadrapania.
1. Rękawiczki x 4 pary (można założyć 2 pary na raz dla bezpieczeństwa, jedna para zapasowa, ostatnia para dla pomocnika) Warto umieścić je w różnych miejscach apteczki i unikać czarnych (nie widać krwi).
2. Staza taktyczna certyfikowana (CAT, SAM XT, SOF T,…), marker
3. Gaza skompresowana x2
4. Opatrunek IMD (Izraelski), opatrunki zwykłe: 6 calowe (15 cm) lub 4 calowe (10 cm)
5. Opatrunek wentylowy x2
6. Folia NRC
7. Rurka donosowa, lubrykant
8. Plaster opatrunkowy lub mocna szara taśma
9. Nożyczki ratownicze